Kronolojik yaşın uzun süredir yaşlanmanın standart ölçüsü olduğu bir dünyada, biyolojik yaşa odaklanan yeni bir yaklaşım ortaya çıkıyor. Doğumumuzdan itibaren sayılan yılların aksine biyolojik yaş, vücudumuzun gerçek yaşlanma sürecini derinlemesine inceleyerek sağlığımızın ve uzun ömürlülüğümüzün daha kesin bir yansımasını sunuyor. Araştırmacılar ve sağlık uzmanları, doğum günü pastamızdaki mum sayısının vücudumuzun biyolojik yıpranma ve aşınmasına eşit olmadığını fark ettikten sonra bu kavram ilgi görmeye başladı.
Modern Sağlıkta Biyolojik Yaşın Rolü
Biyolojik yaş, kronolojik yaştan farklı olarak genel sağlığımız hakkında paha biçilemez içgörüler sağlar. Genetik, yaşam tarzı seçimleri ve çevresel faktörlerin vücudumuz üzerindeki toplam etkisini kapsar. Biyolojik yaşın anlaşılması, sağlık ve wellness stratejileri hakkında daha bilinçli kararlar alınmasına olanak tanır.
Biyolojik Yaşınızı Değerlendirme
Modern Ölçüm Yöntemleri
Biyolojik yaş değerlendirmesi alanında, Steve Horvath (1) ve Morgan Levine (2) gibi araştırmacıların öncü çalışmaları ön plana çıkıyor. Horvath, çeşitli insan dokuları ve hücre türlerinde biyolojik yaşı tahmin etmek için DNA metilasyon seviyelerini kullanan çığır açan bir teknik geliştirdi. Levine, sağlık ve yaşam süresi gibi çeşitli yaşlanma sonuçlarını tahmin etmede üstünlük sağlayan güçlü bir epigenetik yaşlanma biyobelirteci olan DNAm PhenoAge’i geliştirerek bu alanı daha da ileriye taşıdı.
Teknolojinin Gelişen Rolü
Yapay zeka ve biyoteknolojideki ilerlemelerle, biyolojik yaşlanmayı ölçmede bir devrim yaşanıyor. Bu teknolojiler, yaşlanma sürecini daha iyi anlamamıza yardımcı olan daha kesin değerlendirmeler sağlıyor.
OMICmAge: Kapsamlı Bir Yaklaşım
Bu teknolojik adımlar üzerine inşa edilen, “OMICmAge: Elektronik Tıbbi Kayıtlarla Biyolojik Yaşı Niceliklendirmek için Bütünleşik Çoklu-Omik Yaklaşım”(3) çalışması önemli bir ilerlemeyi temsil ediyor. Bu araştırma, çoklu-omik bir yaklaşım kullanarak yeni biyobelirteçleri, EMRAge, DNAmEMRAge ve OMICmAge geliştirdi.
Bu biyobelirteçler DNA metilasyonu*, proteomik**, metabolomik*** ve klinik verileri birleştirerek biyolojik yaşlanmanın daha kapsamlı bir değerlendirmesini sunmaktadır.. Bu biyobelirteçler mevcut biyobelirteçlerden daha üstün performans sergilemektedir. Bu çoklu-omik yaklaşım, yaşlanma sürecini niceliklendirme ve anlama yeteneğimizde önemli bir sıçramayı temsil ediyor. Biyolojik yaşın bu tür gelişmiş yöntemlerle anlaşılması, kişiselleştirilmiş sağlık stratejilerine olanak tanıyarak bireylerin sağlık ve yaşlanma yaklaşımlarını kapsamlı verilere dayalı olarak uyarlamalarını sağlamaktadır.
Değişmez olan kronolojik yaşın aksine, biyolojik yaş yavaşlatılabilir ve hatta bazı durumlarda tersine çevrilebilir. Şimdi biyolojik yaşımızı hangi faktörlerin etkilediğini inceleyelim.
İlginizi Çekebilir: Longevity Kaynaklarının Dönüştürücü Gücü
Biyolojik Yaşı Etkileyen Faktörler
Çeşitli Faktörlerin Karmaşık Etkileşimi
Biyolojik yaş, genetiğin orkestra şefi, yaşam tarzı, çevre ve stresin ise orkestra olduğu karmaşık bir senfoniye benzetilebilir. Her bir faktör, yaşlanma sürecimizin genel melodisini şekillendirmede benzersiz bir rol oynar.
Yaşam Tarzı Seçimleri ve Çevresel Etki
Biyolojik yaşın yönetilmesinin anahtarı yaşam tarzı değişikliklerinde yatmaktadır. Dengeli bir diyet benimsemek, düzenli egzersiz yapmak, kaliteli uyku ve stresi etkili bir şekilde yönetmek yaşlanma sürecini önemli ölçüde yavaşlatabilir. Bu değişiklikler sadece mevcut sağlığı iyileştirmekle kalmaz, aynı zamanda daha sağlıklı bir gelecek için temel oluşturur.
Beslenme Tercihleri ve Bu Tercihlerin Uzun Vadeli Etkileri
Beslenme, biyolojik yaşımızı belirlemede kilit bir rol oynar. Antioksidanlar, vitaminler ve mineraller açısından zengin gıdalar hücresel düzeyde yaşlanmayı yavaşlatırken, işlenmiş gıdalar ve yüksek şeker içeren diyetler hızlandırabilir (4).
Örneğin, esas olarak balık yağından elde edilen Omega-3 yağ asitleri, özellikle yeterli dozlarda uygulandığında hücresel sağlık ve enflamasyonun azaltılması üzerindeki önemli etkileri bilimsel olarak kanıtlanmıştır. Bu temel yağ asitleri, yaşlanma sürecini yavaşlatan moleküler mekanizmaların ayrılmaz bir parçasıdır. Etkinlikleri, enflamatuar yolları modüle etme ve kardiyovasküler sağlığı, bilişsel işlevi ve genel hücresel homeostazı korumak için çok önemli olan hücresel düzeyde hücre çeperi bütünlüğünü destekleme yeteneklerinde yatmaktadır. Omega-3’lerin kalp sağlığını ve beyin işlevini desteklemedeki rolü birçok bilimsel çalışmada belgelenmiştir. Tüm bu çalışmalar sağlıklı yaşlanmak isteyenlerin Omega-3 kullanmasının önemini vurgular (5), (6), (7), (8).
Her öğününüzü, biyolojik yaşınıza, hücresel sağlığınıza ya katkıda bulunan ya da zarar veren bir seçim olarak düşünmeniz doğru beslenme tercihleri yapmak için sizi motive edecektir.
Fiziksel Aktivite: Genç Biyolojinin Temel Taşlarından Biri
Düzenli fiziksel aktivite sadece formda kalmakla ilgili değildir. Fiziksel aktivite biyolojik yaşlanmayı yavaşlatmada ana faktörlerden biridir. Egzersiz, hücresel tamir mekanizmalarını güçlendirir ve enflamasyonu azaltır. Yaşlanma sürecine karşı doğal bir panzehir görevi görür (9).
Hücresel Yenilenmede Uykunun Önemi
Kaliteli uyku, hücresel yenilenme için hayati öneme sahiptir. Uyku sırasında vücudumuz, hücresel gençlik için hayati olan tamir ve detoksifikasyon süreçlerinden geçer. Yetersiz veya düşük kaliteli uyku, biyolojik yaşlanmayı hızlandırabilir (10).
Çevresel Maruziyetler ve Kümülatif Etkileri
Kirlilik, UV radyasyonu ve hatta günlük stres gibi çevresel faktörler biyolojik yaşımızı önemli ölçüde etkiler. Bu unsurlara sürekli maruz kalmak, oksidatif stres ve hücresel hasara yol açarak yaşlanma sürecini hızlandırabilir (11).
Stres ve Ruh Sağlığının Rolü
Kronik stres, biyolojik yaşlanmayı hızlandırabilir. Bu sebeple yaşlanma sürecini yavaşlatmada ruh sağlığı ve stres yönetimi önemlidir (12).
Bütünsel Bir Yaklaşımı Benimsemek
Fiziksel ve ruhsal sağlığı içeren bütünsel bir sağlık yaklaşımı, biyolojik yaşın yönetilmesinde esastır. Bu yaklaşım, düzenli sağlık kontrollerini, sağlık alanındaki en son gelişmeler hakkında bilgi sahibi olmayı içermelidir.
Longevicals’ın Uzun Ömürlülük Taahhüdü
Longevicals, yaşlanma ve uzun ömürlülük yaklaşımını yeniden tanımlamanın öncüsüdür. Kişileri “Zamanın Ötesinde Gençlik” mottosunu benimsemeleri için bilinçlendirmeye dayanan derin bir misyona sahiptir. Longevicals, yaşlanmanın temel nedenlerini hedef alan premium gıda takviyelerini geliştirmeye kendini adamıştır. Premium ve bilimsel olarak kanıtlanmış gıda takviyelerine odaklanarak, yaşlanma için yeni bir küresel standart belirlemeyi ve yıllara yaşam ve yaşama yıllar eklemeyi hedeflemektedir. İster yenilikçi işbirlikleri isterse kendi son teknoloji araştırmalarımız yoluyla olsun, Longevicals uzun ömür ve canlılık için kapsamlı çözümler sunmaya kararlıdır.
“Zamanın Ötesinde Gençlik” yolculuğunu benimserken, biyolojik yaşın anlaşılması ve yönetilmesi hayati önem taşır. Yaşam tarzı değişikliklerinin entegrasyonu, biyolojik yaş değerlendirmelerindeki ilerlemeler, Omega-3 gibi faydalı takviyelerin kullanılmasıyla, sağlığımızı ve uzun ömürlülüğümüzü önemli ölçüde etkileyebiliriz.
Sizi sağlık yolculuğunuzda proaktif olmaya davet ediyoruz.”Zamanın Ötesinde Gençlik” arayışınızı zenginleştirmek için uzun ömürlülük, sağlıklı yaşam stratejileri ve Omega-3 ürünleri de dahil olmak üzere sağlık takviyelerindeki en son gelişmeler hakkında düzenli güncellemeler için Longevicals’ın haber bültenine abone olun.
* DNA metilasyonu; DNA’nın belirli bölgelerinin metil bağlanarak susturulması ile gerçekleşen ve bu şekilde büyüme ve gelişme gibi çeşitli faktörleri kontrol eden yeri geldiğinde düzenleyen epigenetik bir faktördür ve doğal olarak gerçekleşen tek DNA modifikasyonudur.
** Proteomik; belirli şartlarda organizmada, dokuda ve hücre içerisinde genler tarafından kodlanan tüm proteinlerin analizi, tanımlanması ve fonksiyonlarıyla ilgilenir.
*** Metabolomik; belirli bir zaman diliminde dokularda, hücrelerde ve fizyolojik sıvılarda lipid, karbohidratlar, vitaminler, hormonlar ve diğer hücre bileşenlerinden ortaya çıkan küçük moleküllü metabolitlerin yüksek verimli teknolojiler kullanılarak saptanması, miktarının belirlenmesi ve tanımlanmasıdır.
Referanslar:
- Horvath, S. (2013). DNA methylation age of human tissues and cell types. *Genome Biology, 14*(10), R115. DOI: [10.1186/gb-2013-14-10-r115] (https://doi.org/10.1186/gb-2013-14-10-r115)
- Levine, M. E. (2018). An epigenetic biomarker of aging for lifespan and healthspan. *Aging (Albany NY), 10*(4), 573–591. DOI: [10.18632/aging.101414] (https://doi.org/10.18632/aging.101414)
- Chen, Q., Dwaraka, V. B., Carreras-Gallo, N., et al. (2023). OMICmAge: An integrative multi-omics approach to quantify biological age with electronic medical records. *bioRxiv*. DOI: [10.1101/2023.10.16.562114] (https://doi.org/10.1101/2023.10.16.562114)
- Ho, E., Qualls, C. & Villareal, D.T. Effect of Diet, Exercise, or Both on Biological Age and Healthy Aging in Older Adults with Obesity: Secondary Analysis of a Randomized Controlled Trial. J Nutr Health Aging 26, 552–557 (2022). https://doi.org/10.1007/s12603-022-1812-x
- Satizabal, C., Himali, J., Beiser, A., Ramachandran, V., Melo van Lent, D., Himali, D., Aparicio, H. J., Maillard, P., DeCarli, C., Harris, W., & Seshadri, S. (2022). Association of Red Blood Cell Omega-3 Fatty Acids With MRI Markers and Cognitive Function in Midlife. Link to the paper
- Feron, G., Vors, C., Guichard, E., Michalski, M., Alqahtani, S., Abuasal, B., Alayoubi, A., Nazzal, S., Sylvester, P., & Kaddoumi, A. H & N 1: Omega-3 Fatty Acids: Brain Health and Function. More Information
- Bigornia, S., Yi, G., Kim, B.-B., Zhang, X., Scott, T., Bhadelia, R., & Tucker, K. (2021). Regional Brain Volumes As Mediators of the Association Between Circulating Omega-3 Fatty Acids and Cognitive Function: The Boston Puerto Rican Health Study. Link to the paper
- Djuricić, I., & Calder, P. (2021). Beneficial Outcomes of Omega-6 and Omega-3 Polyunsaturated Fatty Acids on Human Health: An Update for 2021. Link to the paper
- López-Ortiz, S.; Pinto-Fraga, J.; Valenzuela, P.L.; Martín-Hernández, J.; Seisdedos, M.M.; García-López, O.; Toschi, N.; Di Giuliano, F.; Garaci, F.; Mercuri, N.B.; et al. Physical Exercise and Alzheimer’s Disease: Effects on Pathophysiological Molecular Pathways of the Disease. Int. J. Mol. Sci. 2021, 22, 2897. https://doi.org/10.3390/ijms22062897
- Cirelli C. A Molecular Window on Sleep: Changes in Gene Expression between Sleep and Wakefulness. The Neuroscientist. 2005;11(1):63-74. doi:10.1177/1073858404270900
- Rivas-Arancibia, S.; Hernández-Orozco, E.; Rodríguez-Martínez, E.; Valdés-Fuentes, M.; Cornejo-Trejo, V.; Pérez-Pacheco, N.; Dorado-Martínez, C.; Zequeida-Carmona, D.; Espinosa-Caleti, I. Ozone Pollution, Oxidative Stress, Regulatory T Cells and Antioxidants. Antioxidants 2022, 11, 1553. https://doi.org/10.3390/antiox11081553
- Zaman, R., Hankir, A., & Jemni, M. (2019). Lifestyle Factors and Mental Health. Psychiatria Danubina, 31(Suppl 3), 217–220. Link to paper
